ISA: het sterkste middel voor meer verkeersveiligheid

In België is de verkeersonveiligheid erg hoog. Niettegenstaande de daling van het aantal dodelijke ongevallen staat België aan de top van landen met de grootste onveiligheid. Op basis van de ongevallencijfers van 2012 stond België -op 27  Europese landen- op de negende plaats van landen met de hoogste dodelijke verkeersslachtoffers/miljoen inwoners. Enkel Hongarije, Letland, Roemenië, Polen, Griekenland, Litouwen en Bulgarije hebben hogere ongevallencijfers. Gerekend per inwoner ligt de  kans om in een verkeersongeval te sterven in Vlaanderen nog altijd ongeveer dubbel zo hoog als bv. in Nederland of Groot-Brittannië. Bij deze hoge ongevallencijfers is geen rekening gehouden met het feit dat de registratie van zwaar- en lichtgewonden slechts een deel is van de werkelijke ongevallen: één zwaargewonde fietser in de Belgische statistieken komt in werkelijkheid overeen met 5 zwaargewonde fietsers.

 

Snelheid als belangrijke oorzaak

Om deze reden moet België extra inzetten op structurele maatregelen om de verkeersveiligheid te verhogen. Vermits snelheid een belangrijke oorzaak is van ongevallen –in meer dan een op drie van de ongevallen is de snelheid de oorzaak- en vermits snelheid de impact van het ongeval sterk verhoogt, zijn maatregelen nodig om de maximale snelheid te laten respecteren. Zowel maatregelen naar bestuurders, handhaving en weginrichting/voertuig zijn nodig. Binnen de laatste groep van maatregelen moeten ook intelligente technieken worden gebruikt om via maatregelen in het voertuig, de snelheid te doen naleven.

 

Wat is ISA?

ISA (Intelligente SnelheidsAanpassing) is een techniek waarbij de bestuurder wordt ondersteund om de juiste snelheid aan te houden. Dit kan louter informatief, waarschuwend zijn of actief ingrijpend op de snelheid. Een informatief of adviserend systeem toont enkel de geldende snelheidslimiet op een scherm. Een waarschuwend systeem geeft een visueel of auditief signaal aan de bestuurder wanneer de toegestane snelheidslimiet wordt overschreden. Een ondersteunend of halfopen systeem geeft tegen-druk op het gaspedaal indien de bestuurder sneller rijdt dan de maximale snelheid. Een limiterend of gesloten systeem voorkomt dat de bestuurder de maximale snelheid overschrijdt.

ISA werd in een 30-tal projecten in Europa (maar ook in Australië en in Canada) uitgetest en de techniek om ISA te implementeren heeft zijn deugdelijkheid bewezen. Men kan stellen dat in Europa ISA het meeste geteste Intelligent Transport Systeem is. Daarenboven is ISA binnen de 20 meest gekende ITS-toepassingen het systeem dat zowel de grootste groep van weggebruikers aanbelangt als het meeste effect heeft op het verhogen van de verkeersveiligheid. Door het toepassen van ISA verhoogt de verkeersveiligheid: er is een daling van 17 % verkeersdoden wanneer de bestuurder nog de keuze heeft om de snelheid al dan niet aan te passen en een daling met 59% verkeersdoden indien de maximale snelheid niet kan worden overschreden. Hierdoor is ISA het meest effectieve systeem maar door het ontbreken van effectieve implementatie is het ook het minst effectief toegepaste systeem.

Vermits alle technische drempels voor ISA zijn weggenomen en uit vele onderzoeken blijkt dat ISA in één of andere vorm aanvaard wordt door het grootste deel van de automobilisten (zie het doctoraat van Sven Vlassenroot), werden in het verleden maar ook recent in de Vlaamse Parlement en de Kamer, resoluties goedgekeurd.

 

Breed maatschappelijk en politiek draagvlak

De recente resolutie in de Kamer vraagt aan de federale regering om binnen de zes maand een concreet plan voor te leggen waarin de strategie voor de bevordering en invoering van ISA wordt vastgelegd. Deze resolutie werd unaniem goedgekeurd in de commissie Infrastructuur van de Kamer. In de plenaire vergadering werd dit op één stem na unaniem goedgekeurd.

Het groot aantal resoluties goedgekeurd in de verschillende parlementen (eerste resolutie dateert reeds van 1995) toont aan dat het Belgische beleid ISA als een belangrijk instrument voor het verhogen van verkeersveiligheid beschouwt. Het nog niet implementeren van ISA kon in het verleden verantwoord worden door mogelijk technische drempels. Nu heeft Vlaanderen een verkeersbordendatabank waardoor snelheidsinformatie over alle wegen beschikbaar is en bruikbaar kan gemaakt worden voor ISA. De snelheidsregimes in Brussel kunnen op een relatief eenvoudige manier worden ingevoerd zodat een groot gebied in België klaar is voor de toepassing van ISA in voertuigen.

Dit betekent dat in een groot gebied van België (Wallonië heeft nog geen snelheidsdatabank) ISA kan worden toegepast. Deze toepassing kan gradueel worden ingevoerd naar voertuigcategorieën (bv. bestelwagens, die een hoog aandeel in ongevallen hebben), dienstvoertuigen van de overheid, voertuigen van pro-actieve bedrijven, specifieke bedrijfsvoertuigen, huurauto’s ...

De keuze van deze voertuigen zal ook worden ingegeven door het soort voertuig: sommige voertuigen kunnen met een erg beperkte ingreep bruikbaar worden voor ISA-toepassing.

 

Tijd voor actie!

Het moment is gekomen om een realistisch actieplan voor de implementatie van ISA op te maken. Een implementatie van ISA kan het keerpunt vormen in de erg hoge kost aan mensenlevens die het verkeer momenteel veroorzaakt.

 

Auteurs:

De Mol Johan (Instituut Duurzame Mobiliteit-UGent),

Vlassenroot Sven (VIM Project Manager)

 

Leyman Peter (Alg Dir Ryhove/ex CEO Volvo Cars Gent), De Leenheer Andreas (Ere-Rector UGent), Temmerman Karin (Initiatiefneemster resolutie, sp.a fractieleider Kamer), Buylaert Walter (Professor UGent–Diensthoofd spoedopname UZ-Gent), Anciaux Bert (Fractievoorzitter sp.a-Senaat-Gewezen Minister van Mobiliteit), De Padt Guido (Senator Open VLD), Malcorps Johan (gewezen parlementslid Groen), Miermans Willy (Docent Verkeerskunde Universiteit Hasselt), Peeters Kris (Mobiliteitsexpert), Koen Van Wonterghem (gedelegeerd bestuurder Ouders van Verongelukte Kinderen - OVK), De Cleen Roel (woordvoerder Fietsersbond), Dhollander Tom (Gedelegeerd Bestuurder Voetgangersbeweging vzw), Thijs Joeri (Campagneverantwoordelijke Transport, Greenpeace), Treunen Jan (algemeen directeur Fietsersbond), Van den Bergh Jef (CD&V-volksvertegenwoordiger), Wollants Bert (NVA-rapporteur ISA-resolutie), Dillen Walter (afdelingschef verkeerspolitie Commissaris Politie Antwerpen), Bossaert Elke (Management Mobiel 21 vzw), Broeckaert Marc (Gewezen kabinetsmedewerker minister mobiliteit), Coessens Bruno (coördinator Beleid Fietsersbond), D’ Hulster Steve (Initiatiefnemer resolutie Vlaams Parlement sp.a), Geerts David (Mede-initiatiefnemer resolutie sp.a), Gillis Dominique (Wetenschappelijk onderzoeker IDM), Lauwers Dirk (Professor UGent-IDM), Staes Bart (Lid Europees Parlement-Groen), Van Hoorebeeck Bart (Gewezen onderzoeker BIVV), Vervinckt Pieter (adviseur mobiliteit studiedienst sp.a), Vertriest Miguel (beleidsmedewerker Netwerk Duurzame Mobiliteit)